Tam maken

 ~Copyright Linda Bemelmans en Rianne Mulder~

Zo maak je je valkje tam

tam maken bonte valkparkiet

Tam maken bij kweker

 

Met dit stappenplan willen wij je helpen om je valkparkiet tam te maken. Nu is iedere valkparkiet anders en zal het niet bij iedereen even snel lukken. Maar met veel geduld kom je een heel eind. Als eerste is het stappenplan beschreven en vervolgens een gedeelte over situaties en problemen.

De stappen:
Afhankelijk van de leeftijd en het verleden van je valkparkiet zal het stappenplan snel of langzaam doorlopen worden.
Een valkparkiet die door een ervaren kweker handtam is gemaakt (dat kan vanaf twee weken) en net zelfstandig is zal sneller tam worden als een valkparkiet die 6 maanden oud is en uit een buitenvolière komt.

1 – De voorbereiding

Voordat je je valkparkiet gaat ophalen, zorg er dan voor dat je weet dat hij zelfstandig eet. En zorg er ook voor dat de kooi gereed staat. Zet een bakje voer en een bakje water op de bodem als je twijfels hebt. Als je valkparkiet erg bang is zal hij niet direct op een zitstok zitten. Let er op dat de kooi niet te vol hangt met speeltjes en pas op met teveel zitstokken ivm rondvliegen.

2 – Thuis aangekomen
Als je thuiskomt met je valkparkiet, zet hem dan in zijn nieuwe kooi en kijk hoe hij erop reageert. Vaak gaan ze in een hoekje zitten en gaan daar niet meer weg.

3 – De nieuwe omgeving
Laat je valkparkiet rustig wennen aan de omgeving. Kijk of de valkparkiet wat eet. Het kan zijn dat je valkparkiet de eerste dag helemaal niks eet. Het is een grote verandering van omgeving en vaak ook een omgeving zonder soortgenootjes en allemaal nieuwe geluiden. Als je valkparkiet begint te verkennen, kun je kijken hoe hij op jou reageert. Ga een eindje van de kooi afzitten en praat tegen je valkje. Noem duidelijk de naam, zo leert de valkparkiet de naam kennen en schrikt de valkparkiet niet zo snel.

4 – De eerste toenadering
Als je valkparkiet rustig blijft als je bij de kooi bent, probeer dan je hand een klein eindje in de kooi te steken. Als je in je hand een strengetje trosgierst houd, kun je proberen of je valkparkiet ervan gaat eten. Dit zal misschien niet de eerste keer lukken, probeer het dan later weer een keer. Blijf tegen je valkparkiet praten, op een rustige toon.

5 – Trosgierst begint lekker te worden

Als je valkparkiet ervan eet, steek dan je hand steeds een stukje verder de kooi in. Misschien durft je valkparkiet na een tijdje op je hand te zitten. Dit doe je door de trosgierst steeds korter bij je hand te houden. Herhaal dit 2 of 3 keer per dag.

6 – Het eerste vertrouwen is gewonnen

Als je ziet dat je valkparkiet het vertrouwd om op je hand te zitten, kun je kijken of hij het ook zonder trosgierst durft. Is dat het geval, leer je valkparkiet op je vinger te stappen door je vinger iets boven zijn pootjes te houden, en zachtjes te duwen. Blijf ook steeds rustig tegen je valkparkiet praten.

7 – Het kroelen
Durft je valkparkiet op te stappen, en blijft rustig zitten, probeer hem eens te kroelen. Laat je valkparkiet rustig in z’n kooi zitten en beweeg je vinger naar bijvoorbeeld het buikje, nek of rug. Loopt de valkparkiet voor je weg, blijf dan oefenen met opstappen en op je hand eten. Blijft de valkparkiet rustig zitten, kijk dan hoe de valkparkiet reageert.

8 – Uit de kooi met vertrouwen
Kan je valkparkiet goed op je vinger stappen, haal de valkparkiet dan eens voorzichtig uit de kooi en probeer de aandacht te houden met trosgierst. Vliegt de valkparkiet weg, dan is er nog niks aan de hand. Als het goed is, heb je een vertrouwensband met je valkparkiet opgebouwd en kun je de valkparkiet weer op je vinger laten stappen. Vliegt de valkparkiet nog weg, lok dan met trosgierst. Als hij veel wegvliegt kan je hem gaan tam maken in een kleinere ruimte zoals in een toiletruimte (toilettraining).

Let er goed op dat de ramen gesloten zijn, en ook de gordijnen. Als ze er te hard tegenaan vliegen, kunnen ze hun nek breken. Laat een valkparkiet nooit alleen!

9 – Op de schouder
Laat je valkparkiet over je handen heen lopen, opstappen op je vingers en op je schouder zitten. Valkparkieten zitten graag op het hoogste punt. Ze willen ook wel eens op je hoofd landen. Wil je dit niet, pak de valkparkiet er dan steeds vanaf.

10 – Je valkparkiet is nu tam
Als je alle stappen met veel geduld bent afgegaan, zul je zien dat je valkparkiet al goed tam is. Het is nu aan jou om creatief te zijn en je valkje stimuleren om nieuwe dingen te leren. Laat de valkparkiet zich bijvoorbeeld met de volle hand over de rug vastpakken? Of gaat de valkparkiet helemaal op in het kroelen? Belangrijk is, blijf geduldig, en praat veel tegen je valkje. Dan zul je er nog jaren plezier van hebben!


– Op commando zelfs komen-

Andere situaties/problemen

Handopfok
Veel mensen haalden voorheen een valkparkiet al voordat deze zelfstandig was. Gelukkig is dit in Nederland nu verboden om valkparkieten te kopen die jonger dan 51 dagen zijn en/of niet zelf eten. In ontzettend veel gevallen gaat dit fout. Zelfs bij ervaren kwekers. Kwekers verkopen vaak dan omdat ze geen tijd willen steken in het tam maken of snel een nieuw nestje willen beginnen. Haal gewoon een valkje dat zelfstandig is want dan is de kans kleiner dat hij doodgaat en hij wordt even tam! Denk maar goed na of het waard is om de kans te lopen dat je valkparkiet ziek wordt/overlijdt omdat jij niet twee weken kon wachten.

Valkparkiet uit dierenwinkel
Een valkparkiet uit de dierenwinkel is over het algemeen geen 8 weken meer. Ze zijn ook minder aan mensen gewend dan vaak bij een kweker. Maar een valkparkiet uit een dierenwinkel is zeker tam te maken ook als hij een half jaar is. Vraag anderen mensen buiten de dierenwinkel om naar de leeftijd. Vaak worden volwassen vogels als jonge vogels aangeboden.

Valkparkiet uit volière naar binnen

Een valkparkiet uit een volière kan even tam worden als een binnenvalkje als hij dezelfde aandacht heeft gehad. Wel dient hij dan nog jong te zijn.

Kortwieken
Veel mensen geloven dan dat de valkparkiet tammer wordt. Je moet er evenveel aandacht aan besteden en het zal even tam worden als een niet gekortwiekte valkparkiet. Kortwieken is alleen handig als je een valkparkiet hebt wat overal tegen aan blijft vliegen of als er jonge kinderen in huis zijn die regelmatig deuren openlaten staan. En zelfs een gekortwiekt valkparkiet kan nog wegvliegen bij je, maar zal dan neerstorten en veren beschadigen. Een valkparkiet heeft een goed geheugen en onthoudt als iemand iets uithaalt bij de hem of haar. Zoals gevangen worden met een theedoek of handschoen. Zo blijft een valkparkiet altijd bang van je door die nare ervaring.

Meerdere valkparkieten tegelijk
Bij meerdere valkparkiet is het moeilijker. Vaak hebben mensen met een nieuwe valkparkiet een aparte kooi gereed staan vanwege de quarantainetijd. Je kan dan de volledige aandacht geven aan de nieuwe valkparkiet en deze kan niet van een andere valkparkiet schrikken. Apart zetten is de makkelijkste manier, maar niet als ze al een hele tijd bij elkaar zitten. Dan missen ze elkaar teveel en blijven ze roepen. Probeer dan de tamme uit de kooi te halen en te oefenen in de kooi met degene die nog niet tam is.

Al paniek op afstand
In het begin zijn veel valkparkiet bang, vooral de eerste dagen is dat normaal. Dat is logisch alles is nieuw! Zorg dat je valkparkiet niet bij een deur staat of ergens anders waar het meteen erg druk is. Als je in de buurt komt waarschuw eerst door zachtjes te praten (dit moet altijd in het begin) en kom dan dichterbij, Blijf er dan ook bij zitten en leg telkens iets lekkers in de kooi als je er bent en blijf praten. Herhaal dit vaak, is je valkparkiet overdag alleen dan even de radio aan zodat de valkparkiet aan de geluiden kan wennen.

Bang zijn voor je valkje
Als je denkt dat je hard gebeten wordt kom dan niet te dichtbij. In het begin kan het wel eens voorkomen dat een valkparkiet kan doorbijten als de valkparkiet erg bang is. Als de valkparkiet alleen maar hapt naar je vingers dan doet het niet zeer als de valkparkiet je raakt. Trek dan niet je hand terug! De valkparkiet jaagt je dan succesvol uit de kooi en heeft daarmee bereikt wat het wilde, je vingers uit de kooi. Beweeg veel met je vingers in de kooi.

Vliegt de hele kooi door

Zorg dat je de ruimte iets kleiner maakt en met zo min mogelijk valkparkieten erin. Zodat je de volledige aandacht aan de nieuwe valkparkiet kan schenken. Een valkparkiet moet eerst in quarantaine dus dan zit hij al apart van je andere valkjes.

Wil geen trosgierst
Dring het niet op maar ga steeds dichter naar de valkparkiet toe. Wil het echt niet lukken dan kan je de trosgierst op iets anders op de grond leggen. Trosgierst heeft als voordeel dat het lekker is en is lang zodat je telkens wat kan opschuiven met je hand. Als de valkparkiet daarvan eet dan kan je telkens proberen het trosgierst korter te maken en eventueel te leggen op je hand. Heeft de valkparkiet nooit honger zorg dan dat je iets minder van al het andere voer en een tijdje niks geeft dan krijgt hij honger en komt hij vaak wel naar de trosgierst. Niet langer dan een halve dag zonder voer laten zitten!

Vliegt telkens weg van hand in kooi
Blijf de stappen volgen totdat de valkparkiet gewend is aan je vingers dan kan je met trosgierst de valkparkiet lokken. Zet dan je hand tegen de buik aan en duw er zachtjes tegen en trek het trosgierst van de valkparkiet weg met je andere hand. Vaak gaat de valkparkiet dan mee en gaat op je hand. Geef dan lekker het trosgierst. Herhaal dit en houd je hand telkens in het begin stil.

Niet meer op vinger buiten de kooi.
Zorg dat de kooi openstaat en haal een paar uur van te voren het voedsel weg. Als de valkparkiet in de kooi moet, zet het voedsel weer terug. Of je geeft de valkparkiet trosgierst en dan komt de valkparkiet op je hand of op een stok kan ook. Laat de valkparkiet niet uit de kooi voordat hij aan je handen is gewend. Als je de valkparkiet dan moet vangen kan je weer vanaf het begin beginnen. Zorg dat je vaak je valkparkiet op je vinger neemt en niet alleen als de valkparkiet de kooi in moet. Laat een valkparkiet nooit alleen als de valkparkiet vrij in een kamer vliegt! Zorg altijd dat er voldoende voedsel en water aanwezig is om te eten en drinken.

Valkparkieten in de volière
Doordat de ruimte groot is hebben ze ook meer ruimte om weg te vluchten daarnaast is het zo dat als er een wegvliegt ze bijna allemaal gaan. Het kan best maar het zal een stuk moeilijker zijn en niet elke valkparkiet wordt tam.

Hoe moet ik mijn valkje terugzetten in de kooi?
Wil je valkparkiet niet terug in de kooi, voorkom allereerst een stress situatie. Probeer je valkparkiet niet te vangen met een theedoek/handdoek of handschoen. Het vertrouwen zal verloren gaan wat je reeds hebt opgebouwd met je valkparkiet. Probeer je valkparkiet lokken met trosgierst of met iets anders. Als je zelf gespannen of gestrest bent zal de valkparkiet dit ook merken. Als het wat schemeriger is dan lukt het beter om op te stappen.

In de nacht raakt mijn valkparkiet in paniek
Diverse mutaties (kleurslagen) zoals de lutino (wit/geel) en de witmasker lutino / albino (helemaal wit) kunnen nachtblind zijn. Als ze in de nacht dan ergens van schrikken kunnen ze de zitstok niet meer terug vinden met gevolg: Paniek. Door een kinderlampje of nachtlampje te plaatsen kun je voorkomen dat er in de nacht paniek ontstaat.

Lukt het tam maken nog niet?? Herhaal de stappen en als het echt niet lukt dan kan je altijd nog een vraag stellen aan ons. Het kost veel tijd en energie en lukt natuurlijk niet binnen een dag. Houd rekening met weken oefenen, soms wel uren per dag. Een tweede kost meer tijd dan de eerste. Houd dit in gedachten.

Succes!
Rianne en Linda